Paragraaf Financiering

In deze paragraaf wordt de financieringsfunctie beschreven. De belangrijkste taak hiervan is om te zorgen voor voldoende liquide middelen zodat de gemeente Heerde al haar taken kan uitvoeren. Het uitzetten en aantrekken van gelden tegen zo gunstig mogelijke tarieven hoort ook bij deze functie. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een actuele liquiditeitsprognose.

Volgens artikel 10 lid 2 van de ‘Financiële verordening gemeente Heerde’ houdt het college zich bij de uitvoering van deze financieringsfunctie aan de richtlijnen die staan in het Treasurystatuut (actualisatie vindt plaats in het 1e kwartaal van 2017). In artikel 4 van dit statuut is aangegeven dat het college in deze paragraaf verslag moet doen van:

• Alle ontwikkelingen die voor het komende jaar van belang zijn voor de liquiditeitspositie en het aantrekken en uitzetten van gelden;
• De kasgeldlimiet;
• Een overzicht van de renterisiconorm voor de komende jaren;
• Een uiteenzetting van de liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte;
• Een raming van de te verwachten rentekosten en renteopbrengsten;
• De rentevisie.

De Wet financiering decentrale overheden (Wet fido), de Wet houdbare overheidsfinanciën (Wet hof) en de Gemeentewet zijn kaderstellend voor deze paragraaf.

De Gemeentewet regelt de samenstelling, inrichting en bevoegdheid van het Gemeentebestuur. In de Wet fido staan de regels voor het financieringsbeleid voor gemeenten. De Wet hof moet ervoor zorgen dat het Nederlandse begrotingstekort beperkt blijft tot 3%. 

Het gemeentelijk beleid is opgenomen in artikel 3 van het Treasurystatuut. Hierin staan de volgende doelstellingen beschreven:

• Het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities;
• Het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente-)resultaten tegen ongewenste financiële risico’s zoals renterisico’s, koersrisico’s, kredietrisico’s en liquiditeitsrisico’s;
• Het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities;
• Het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Fido respectievelijk de limieten en richtlijnen van het Treasurystatuut.

 

Liquiditeitsontwikkeling begrotingsjaar

Voor 2017 wordt er een financieringstekort van € 9.533.000,- voorzien. Dit betekent dat er in de loop van het jaar opnieuw vreemd geld moet worden aangetrokken om aan de verplichtingen te kunnen voldoen. Hierbij kan worden gekozen uit kort vreemd geld (< 1 jaar) en lang vreemd geld (> 1 jaar). Er mag alleen gebruik worden gemaakt van kort vreemd geld wanneer het tekort de kasgeldlimiet niet overschrijdt (zie hieronder). Voor 2017 is er rekening gehouden met 0,75% rentekosten om dit financieringstekort te kunnen betalen; in totaliteit € 71.500,-. Gelet op de huidige extreem lage rentestand (10-jaars geldlening ±0,40%) is dit percentage toereikend.

De nieuwe BBV-richtlijnen dwingen een realistische renteraming af. Wanneer de werkelijke rentelasten meer dan 25% afwijken van de geraamde rentelasten dan is het verplicht om de taakvelden hiervoor te corrigeren.

 

De rente onzekerheid voor de korte termijn wordt uitgedrukt in de kasgeldlimiet. Voor 2017 bedraagt deze limiet € 3.200.000,- (8,5% van het begrotingstotaal).  Het is niet toegestaan om voor langere tijd (> 3 achtereenvolgende kwartalen) deze limiet te overschrijden door 'rood' te staan of dit tekort af te dekken met kort vreemd geld (< 1 jaar). De oplossing is dan om een langlopende lening (> 1 jaar) af te sluiten (consolideren). Wanneer het overschrijden van de kasgeldlimiet van tijdelijke aard is dan mag van bovenstaande regel worden afgeweken mits de toezichthouder van de provincie hiervoor goedkeuring verleend.

 

De rente onzekerheid voor de lange termijn wordt uitgedrukt in de renterisiconorm. Het percentage voor de renterisiconorm is vastgesteld op 20% van de totale vaste schulden (leningen > 1 jaar). Dit houdt in dat de aflossing van de lange schuld niet hoger mag zijn dan 20% van de totale vaste schuld. Spreiding van de looptijd van de leningen en/of leningen afsluiten waarbij jaarlijks wordt afgelost verkleinen de kans op een overschrijding van de renterisiconorm.

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de renterisiconorm de komende jaren niet wordt overschreden.

 

Jaarlijks wordt er een liquiditeitsprognose opgesteld. Deze prognose geeft een inschatting van de in- en uitstroom van liquide middelen (cashflow). Het is een belangrijk hulpmiddel voor het eventueel aantrekken en uitzetten van gelden (financieringsbehoefte).

 De gemeente Heerde heeft met drie banken een relatie. De BNG (Bank voor Nederlandse Gemeenten) is de huisbank. Daarnaast heeft de gemeente rekeningen bij de Rabobank en de ING-bank.

Het gebruik van contante geldmiddelen is beperkt tot de legeskas bij Burgerzaken.

Het saldo van de zeven langlopende geldleningen die de gemeente Heerde heeft afgesloten is per 1 januari 2017 € 40.235.000,-. Op deze leningen wordt jaarlijks lineair afgelost. Het gemiddelde rentepercentage van deze leningen bedraagt 2,28%.

 

Rentevisie kan kortweg worden omschreven als de toekomstverwachting over de renteontwikkeling, zowel op de geldmarkt (< 1 jaar) - als op de kapitaalmarkt (> 1 jaar). Hoe verder deze periode in de toekomst ligt, hoe moeilijker het is om hiervoor een voorspelling te doen. De Europese Centrale Bank (ECB) streeft naar een stabiele economie. De verwachting is daarom dat de rentetarieven in 2017 laag en stabiel blijven.

Door de komst van het schatkistbankieren kunnen eventuele overtollige gelden niet meer worden uitgezet; deze vloeien terug in de schatkist.  

Gemeenten (en dus ook de gemeente Heerde), hebben regelmatig behoefte aan geld. Dit houdt verband met het voorgeschreven comptabele systeem waarbij de lasten van de investeringsuitgaven worden gespreid over de jaren waarin de investering wordt afgeschreven. De geldstroom heeft hierdoor pieken en dalen terwijl de exploitatie veel gelijkmatiger verloopt. Hierdoor is het noodzakelijk om investeringen te financieren (=er geldmiddelen voor ter beschikking te krijgen). Daarnaast is er vaak een financieringsbehoefte omdat er een tekort ontstaat in de rekening van baten en lasten, bijvoorbeeld doordat de lopende inkomsten achterblijven bij de uitgaven. Om in de financieringsbehoefte te voorzien kunnen er interne financieringsmiddelen (reserves) en externe financieringsmiddelen (leningen/rekening-courant krediet) worden ingezet. Hierdoor ontstaan rentekosten.

De rentekosten over de interne financieringsmiddelen (het eigen vermogen van de gemeente) worden voor 2017 niet meer geraamd. De rentekosten over het lang vreemd vermogen worden geraamd op € 918.700,-. De overige rentekosten om het financieringstekort mee te compenseren zijn begroot op € 71.500,-. 

Naast rentekosten ontstaan er ook rente- en dividendopbrengsten door het uitlenen of beleggen van gelden. Op 1 januari 2017 is geraamd dat er in totaliteit € 1.538.400,- aan gelden is uitgezet. Hiervan heeft € 1.482.100,- betrekking op leningen (geraamde renteopbrengst € 66.400,-). Het restant ad. € 56.300,- zijn beleggingen (geraamde dividendopbrengst € 192.000,-).  

 

Conform de nieuwe BBV-richtlijnen is onderstaand renteschema opgenomen. Dit schema geeft inzicht in de geraamde  rentekosten van de gemeente Heerde en de toerekening ervan. Bij de jaarrekening 2017 worden de werkelijke rentekosten (e) en het renteresultaat (f) toegevoegd.