In deze paragraaf wordt een opsomming gegeven van risico’s die hun weerslag kunnen hebben op de gepresenteerde meerjarenraming en de financiële positie van de gemeente.
Herverdeling gemeentefonds
BZK doet onderzoek naar de huidige verdeling van het gemeentefonds over de gemeenten, zowel voor wat betreft de rijksmiddelen sociaal domein, als de overige klassieke domeinen. De laatste stand van zaken is Heerde nog altijd (weliswaar minder dan op basis van de eerste uitkomsten) aan de goede kant zit: de herverdeling zou leiden tot een bescheiden plusje. Landelijk vindt nu een consultatieronde onder gemeenten plaats. Besluitvorming is aan het nieuwe kabinet. De definitieve uitkomst staat daarmee nog niet vast.
Corona gerelateerde kosten
De coronapandemie (COVID-19) heeft financieel effect voor gemeenten; extra kosten en lagere opbrengsten. Deze lasten worden separaat geadministreerd en zijn niet verwerkt in de voorliggende meerjarenramingen. Uitgangspunt is dat het rijk gemeenten hierin tegemoet komt door deze lasten te compenseren. Behalve voor de extra bijstandskosten, wordt dit uitgangspunt vooralsnog gerealiseerd. Naarmate de pandemie en de bijbehorende lockdown langer aanhoudt, zien wij ook een toenemende druk op het sociaal domein; zowel op jeugd, participatie als Wmo. Hoewel wij de kostenontwikkeling nauwgezet zullen monitoren, is thans ongewis hoe deze ontwikkeling financieel gaat uitpakken.
Regionale ambities
Zoals bekend maakt Heerde deel uit van zowel de Regio Zwolle/Kop van de Veluwe als de Cleantech Regio. Beide regio’s hebben een strategische agenda. Om de doelen van de agenda’s te realiseren zal de triple-helix binnen beide regio’s maatregelen en acties moeten ontplooien. Deze regionale ambities sluiten aan bij onze lokale doelstellingen, waardoor we er vooralsnog van uitgaan dat eventuele te leveren bijdragen worden gedekt uit de bestaande begroting. Wel vergt het acteren in twee regio’s veel van zowel bestuurders als ambtelijke organisatie.
Overhead
De spankracht van de ambtelijke organisatie staat al langere tijd onder druk. Door de aanhoudende coronapandemie is de belasting alleen maar toegenomen. We zien dit ook terug in de uitkomsten van het recente werkbelevingsonderzoek onder medewerkers en het ziekteverzuim.
Uitval en/of aanhoudende ambities kan tot gevolg hebben dat wij meer extern moeten inhuren. Wij zullen indien opportuun uw raad tijdig meenemen. Deze druk op onze ambtelijke organisatie staat niet op zichzelf. Wij zien momenteel dat regionaal in elke gemeente de beschikbare ambtelijke capaciteit onder grote druk staat: nieuwe taken, hogere eisen, inwonersparticipatie en ambities zijn hier debet aan. Dit geldt niet alleen voor de kleinere gemeenten, maar evenzeer voor grote gemeenten: de problematiek is vergelijkbaar.
Gelijktijdig is er sprake van toenemende krapte op de arbeidsmarkt. We zien dat door de verschraling van de publieke sector voor bepaalde beleidsterreinen nauwelijks nog personeel te vinden is. Dit betreft vooral financiële, RO- en civieltechnische functies. Daarbij komt dat externe inhuur evenmin soelaas biedt. Ook hierin onderscheiden de kleinere gemeenten zich niet van grote gemeenten: de problemen zijn hetzelfde. Deze krapte op de arbeidsmarkt gaat ook Heerde niet voorbij en is momenteel merkbaar. Met een eigen profilering (onze sterke punten) op de arbeidsmarkt proberen we telkens de effecten tot een minimum te beperken.
Naast het personeel, doet de pandemie ook een appel op onze ICT. Het thuiswerken vraagt om andere digitale toepassingen resp. vernieuwing van bestaande applicaties. Verder staat er voor de komende tijd een aantal innovaties op stapel; waaronder de vervanging van het zaaksysteem in combinatie met het zaakgericht werken. Hoewel de exacte kosten van dit project thans nog niet bekend zijn, houden wij rekening dat dit project zal leiden tot meerkosten. Zodra opportuun, zullen wij uw raad via een separaat voorstel de projectkosten voorleggen.
Maar ook het takenpakket dat op onze gemeentelijke schouders rust en de vraag om inwoners inzage te kunnen geven in onze processen, vraagt de komende tijd om een goede analyse van de stijgende vraag en stijgende kosten.
Tenslotte wijzen wij op het nieuwste rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties. Dit rapport baart ons (opnieuw) zorgen. Wat dit van lokale overheden gaat vragen is op dit moment nog niet bekend.
Toekomstige investeringen
De gemeente loopt het risico dat geplande of wenselijke investeringen in de toekomst duurder worden dan vooraf verwacht. Bouwend Nederland heeft te maken met extreme prijsstijgingen door schaarste van materialen en door kwaliteitsverbeteringen op het gebied van duurzaamheid. Uit de aanbesteding te zijner tijd zal pas duidelijk worden of de geplande investeringsbedragen toereikend zijn om geplande investering te realiseren.