Lokale heffingen
Portefeuillehouder: wethouder Wolbert Meijer
Algemeen
Deze paragraaf geeft een overzicht van de heffingen die de gemeente Heerde oplegt aan burgers, bedrijven en recreatieondernemers. De paragraaf geeft daarnaast informatie over het heffingenbeleid, de geschatte inkomsten, de hoogte van de heffingen, de lokale lastendruk en het kwijtscheldingsbeleid.
Beleid
Wat wilden we bereiken?
Bij het bepalen van de tarieven voor gemeentelijke belastingen hanteren we de volgende uitgangspunten:
• In principe worden de gemeentelijke belastingen jaarlijks met niet meer dan het inflatiepercentage verhoogd.
• Voor producten en diensten hanteren we zoveel mogelijk kostendekkende tarieven.
Hieronder staat in het kort hoe we omgaan met deze uitgangspunten in het kader van het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV).
Voor 2023 is het indexpercentage bepaald op 2,4%.
De tarieven voor de begraafplaatsrechten, leges, marktgelden, onroerendezaakbelasting en rioolheffing zijn voor 2023 ten opzichte van de tarieven voor 2022 met het indexpercentage verhoogd. In 2023 is het tarief voor de toeristenbelasting niet verhoogd.
Het tarief voor het vastrecht van de afvalstoffenheffing is met € 10,00 verhoogd inclusief de indexatie van 2,4%.
De tarieven afvalstoffenheffing en rioolheffing zijn kostendekkend gemaakt, rekening houdend met de (op basis van het BBV) vastgestelde uurlonen en overhead.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Met de volgende heffingen betaalt de gemeente specifieke kosten:
• Afvalstoffenheffing voor het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval.
• Rioolheffing voor het beheer van de gemeentelijke riolering.
• Leges voor vergunningverlening.
• Begraafplaatsrechten voor kosten van de gemeentelijke begraafplaatsen.
De inkomsten uit de onroerendezaakbelastingen, toeristenbelasting en marktgelden gebruiken we als algemeen dekkingsmiddel.
Lokale heffingen
De lokale heffingen zijn een belangrijke inkomstenbron van de gemeente, naast de inkomsten uit het gemeentefonds en de specifieke inkomensoverdrachten van het Rijk. Sommige lokale heffingen zijn een algemeen dekkingsmiddel zoals de onroerende zaakbelastingen (OZB) en de toeristenbelasting. Andere lokale heffingen dekken specifieke kosten zoals de afvalstoffenheffing, rioolheffing en begraafplaatsrechten.
Waardering onroerende zaken
Volgens de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) zijn gemeenten verantwoordelijk voor de taxatie van onroerende zaken (gebouwen en grond). De WOZ-waarde is het bedrag dat een object zou kunnen opbrengen op de waardepeildatum. De vastgestelde WOZ-waarden worden via beschikkingen bekendgemaakt. Gemeenten, waterschappen en de rijksbelastingdienst gaan uit van dezelfde WOZ-waarde. De waarde van woningen en niet-woningen stellen we ieder jaar opnieuw vast. Voor het belastingjaar 2023 is de waardepeildatum 1 januari 2022. Eventuele veranderingen aan een object, door bijvoorbeeld verbouw of aankoop van grond in 2022, zijn in de WOZ-waarde betrokken. In dat geval is het object niet getaxeerd naar de situatie op 1 januari 2022, maar naar de toestand op 1 januari 2023. Dit laatste heet de toestandspeildatum.
De waarden van woningen op de waardepeildatum 1 januari 2022 zijn gemiddeld met ongeveer 21,9% gestegen ten opzichte van de waardepeildatum 1 januari 2021. De waarden van niet-woningen zijn gemiddeld met 2,7% gestegen.
De Waarderingskamer is een onafhankelijk orgaan dat controleert of gemeenten de Wet WOZ goed uitvoeren. Volgens de Waarderingskamer voert de gemeente Heerde de Wet WOZ goed uit. De gemeente ontvangt hiervoor als waardering vier sterren. Dit algemene oordeel is van toepassing op een gemeente die WOZ-taxaties van goede kwaliteit levert en daarnaast op alle onderdelen van het WOZ-werkproces voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen. We hebben ook voldoende maatregelen getroffen voor adequate aansturing en kwaliteitsbeheersing van de werkzaamheden. De Waarderingskamer heeft toestemming gegeven om de WOZ-beschikkingen voor 2023 te versturen. Eind januari 2023 verstuurden we deze aan de belanghebbenden.
In 2023 is een mutatiedetectie voor de BAG en de WOZ uitgevoerd, waarbij via luchtfoto's onder meer vergunningvrije bouw is opgespoord. Deze gegevens zijn verwerkt in de BAG en de WOZ-administratie.
Binnen 6 weken na dagtekening kunnen belanghebbenden bezwaar indienen tegen de WOZ-beschikking. Inwoners is gevraagd eerst contact met de gemeente op te nemen alvorens een bezwaarschrift in te dienen.
In 2023 is voor 474 objecten een bezwaarschrift tegen de WOZ-beschikkingen ontvangen (in 2022: 164. De bezwaarschriften in 2023 betroffen 460 woningen en 14 niet-woningen. Ook landelijk was er sprake van een toename van het aantal bezwaarschriften. Er is tegen 5,5 % van de WOZ-objecten bezwaar gemaakt. In 2022 was dit 1,9 %. Over 2023 zijn 14 beroepschriften ontvangen.
De percentages WOZ-objecten waarvan de waarde na bezwaar is verminderd zijn:
• Ten opzichte van het aantal objecten waarvoor het bezwaar is afgehandeld: 44,7 % (2022: 42,1%).
• Ten opzichte van het totaal aantal objecten: 2,5 % (2022: 0,8%).
De landelijke cijfers over de toekenning van de bezwaren over 2023 zijn nog niet bekend. Uit de cijfers van de Waarderingskamer blijkt dat voor de woningbezwaren het percentage in de periode 2020 - 2022 rond de 39% lag.
Belastingen
De gecombineerde aanslagbiljetten onroerende zaakbelastingen, het vastrecht voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing zijn eind januari 2023 verzonden. De aanslagen afvalstoffenheffing voor de containerledigingen die in 2022 plaatsvonden zijn ook eind januari 2023 verstuurd. In geval van vertrek uit de gemeente of bij overlijden zijn de containerledigingen in 2022 in rekening gebracht. Voor de overige belastingsoorten gelden andere verzenddata. De belastingen zijn opgelegd in overeenstemming met de door de gemeenteraad vastgestelde verordeningen.
Bij de opstelling van de begroting 2023 en de verordening onroerende zaakbelastingen zijn de WOZ-waarden zo nauwkeurig mogelijk vastgesteld. Voor een aantal objecten is de waardering daarna nog afgerond.
Toeristenbelasting heffen we voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen vergoeding door personen die niet zijn ingeschreven in de gemeente Heerde.
Wat zijn de gerealiseerde opbrengsten uit belastingen?
De volgende inkomsten zijn in 2023 uit lokale heffingen ontvangen.
Bedragen * € 1.000
| Lokale heffingen | ||||
| Belastingsoort | Begroting primair | Begroting na wijziging | Rekening | Verschil |
| Omgevingsvergunningen | 424 | 886 | 782 | -104 |
| OZB eigenaren woningen | 3.947 | 3.862 | 3.855 | -7 |
| OZB eigenaren niet-woningen | 786 | 786 | 767 | -19 |
| OZB gebruikers niet-woningen | 478 | 478 | 468 | -10 |
| Toeristenbelasting | 270 | 335 | 331 |
-4 |
| Totaal | 5.905 | 6.347 | 6.203 | -144 |
Wat zijn de gerealiseerde opbrengsten uit rechten?
Voor het verrichten van diensten en het leveren van producten rekenen we kostendekkende tarieven. In de tarieven van de rioolheffing en de begraafplaatsrechten houden we rekening met kosten van groot onderhoud en vervanging in de toekomst.
In onderstaande tabel zijn de ontvangen rechten zichtbaar.
Bedragen * € 1.000
| Lokale heffingen | ||||
| Belastingsoort | Begroting primair | Begroting na wijziging | Rekening | Verschil |
| Afvalstoffenheffing | 1.829 | 1.829 | 1.816 | -13 |
| Begraafplaatsen | 511 | 511 | 551 | +40 |
| Rioolheffing | 1.526 | 1.526 | 1.551 | +25 |
| Totaal | 3.866 | 3.866 | 3.918 | +52 |
Kostendekkendheid
Bedragen * € 1.000
| Kostendekking Afvalstoffenheffing | ||
| Berekening | Begroting | Realisatie |
| Overzicht kosten | ||
| Kosten taakveld Afval | 1.610 | 1.616 |
| Kosten taakveld Wegen | 27 | 17 |
| Kosten gemeentelijke belastingen | 30 | 30 |
| BTW (investeringen en exploitatielasten) | 307 | 308 |
| Totale kosten | 1.974 |
1.971 |
| Opbrengst heffingen (incl. oninbaar en vermindering) | ||
| Afvalstoffenheffing | 1.829 | 1.816 |
| Vergoeding inzameling | 145 | 177 |
| Totale opbrengst | 1.974 | 1.993 |
| Dekkingspercentage | 100% | 101% |
| Dotatie voorziening Afval ter egalisatie tarief | 22 | |
Het beleid is om voor de afvalstoffenheffing maximaal 100% kostendekkend te zijn. Het tarief van de afvalstoffenheffing wordt geëgaliseerd door de voorziening afval. Begroot was een dotatie aan de voorziening afval van € 0,00. In werkelijkheid is de dotatie € 22.308,98 geworden vanwege een hogere vergoeding voor het inzamelen van plastic afval. Bovenstaand schema geeft aan dat de opbrengsten vanuit de afvalstoffenheffing lager uitvallen dan begroot. Een oorzaak hiervan is dat door de invoering van diftar onze inwoners minder vaak hun restafval container aanbieden voor lediging.
Bedragen * € 1.000
| Kostendekking Rioolheffing | ||
| Berekening | Begroting | Realisatie |
| Overzicht kosten | ||
| Kosten taakveld riolering | 1.406 |
1.612 |
| BTW (investeringen en exploitatielasten) | 188 |
206
|
| Totale kosten | 1.594 | 1.818 |
| Opbrengst heffingen (incl. oninbaar en vermindering) | ||
| Rioolheffing | 1.517 | 1.543 |
| Aansluitingen | 9 | 8 |
| Totale opbrengst | 1.526 | 1.551 |
| Dekkingspercentage | 96% | 85% |
| Onttrekking voorziening Riool ter egalisatie tarief | -68 | -267 |
Het beleid is om voor de rioolheffing maximaal 100% kostendekkend te zijn. Het tekort of overschot wordt verrekend met de voorzienig Riolering. Begroot was een onttrekking aan de voorziening riolering van € 68.419 . In werkelijkheid is het een onttrekking geworden van € 267.331,95. De oorzaak hiervan is voornamelijk dat de energielasten zijn toegenomen en er meer kosten voor onderhoud gemaakt zijn.
Bedragen * € 1.000
| Kostendekking Begraafplaatsen | ||
| Berekening | Begroting | Realisatie |
| Kosten taakveld begraven | 580 | 629 |
| Totale Kosten | 580 | 629 |
| Opbrengst heffingen | ||
| Rechten | 511 | 551 |
| Incidentele baten | 0 | 121 |
| Totale opbrengst | 511 | 672 |
| Dekkingspercentage | 88% | 107% |
| Mutatie reserve | -69 | +42 |
Dit onderdeel betreft de kostendekkendheid van het ter aarde bestellen. Het tekort of overschot wordt verrekend met de reserve Begraafplaatsen. Begroot was een onttrekking aan de reserve van € 68.747. In werkelijkheid is het een dotatie geworden van € 42.389,51. Het aantal ter aarde bestellingen is lager dan begroot. In 2023 is het onderhoud meer afgekocht dan begroot waardoor de opbrengsten hoger uitvallen. In 2023 is er een incidentele baat als gevolg van het vrij laten vallen van een reserve. In 2023 zien we een toename van de kosten voor het beheer en onderhoud van de begraafplaatsen.
Leges
We heffen leges voor een door de gemeente geleverde dienst. Aan enkele legestarieven zijn door de Rijksoverheid maximumtarieven gesteld. De verschillende tarieven voor 2023 zijn opgenomen in de tarieventabel bij de legesverordening. De opbrengsten zijn verantwoord bij de betreffende programma's. Binnen een groep van tariefsoorten mogen sommige tarieven hoger zijn dan de kosten, maar dan moeten we dat compenseren door andere tarieven. Bij de omgevingsvergunningen voor bouwen is sprake van deze zogenaamde kruissubsidiëring, bijvoorbeeld bij de leges voor kleine bouwwerken in relatie tot grote(re) bouwwerken.
Vergelijkend overzicht van de lokale lastendruk
Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (Coelo) geeft jaarlijks de Atlas van de lokale lasten uit. Deze atlas brengt de belastingen van gemeenten, provincies en waterschappen in kaart. Uit een analyse van de gegevens blijkt dat Heerde in 2023 met de woonlasten (OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing) voor een meerpersoonshuishouden met een eigen woning op de 234e plaats staat (waarbij nummer 1 de laagste woonlasten heeft en nummer 352 de hoogste). In 2022 stond Heerde op de 250e plaats. De woonlasten in Heerde liggen € 47,00 boven het landelijk gemiddelde.
| Woonlasten eigenaar | Landelijk | Heerde | ||
| Laagste | Gemiddelde | Hoogste | ||
| OZB woningen | 0,0323% | 0,0890% | 0,2034% | 0,1216% |
| OZB niet-woningen eigenaar | 0,0689% | 0,3145% | 0,9646% | 0,3084% |
| OZB niet-woningen gebruiker | 0,0000% | 0,2248% | 0,5674% | 0,2274% |
| Afvalstoffenheffing | € 35 | € 329 | € 491 | € 257 |
| Rioolheffing | € 84 | € 213 | € 477 | € 175 |
| Woonlasten eigenaar-bewoner | € 652 | € 944 | € 1.874 | € 991 |
Voor 2023 zijn de gemiddelde woonlasten in de provincie Gelderland voor OZB, afvalstoffenheffing en rioolheffing voor een meerpersoonshuishouden met een eigen woning berekend op € 940,00. In 2022 waren deze gemiddeld € 916,00 en in 2021 waren deze gemiddeld € 808,00.
In onderstaande tabel staan de woonlasten voor 2022 en 2023 van de gemeenten op de Noord-Veluwe voor meerpersoonshuishoudens met een eigen woning. In de gemeente Ermelo zijn de woonlasten het hoogst. De gemeenten Hattem en Heerde volgen op de tweede en derde plaats. In de gemeente Putten zijn de woonlasten het laagst, gevolgd door Nunspeet. In alle gemeenten, behalve in Ermelo, zijn de woonlasten ten opzichte van 2022 gestegen. In Harderwijk stegen de woonlasten het meest (met € 72,00). In Heerde stegen de woonlasten met € 18,00.
| Woonlasten | 2022 | 2023 |
| Putten | € 728 | € 746 |
| Nunspeet | € 767 | € 794 |
| Harderwijk | € 724 | € 796 |
| Elburg | € 828 | € 864 |
| Oldebroek | € 853 | € 878 |
| Heerde | € 973 | € 991 |
| Hattem | € 1.020 | € 1.070 |
| Ermelo | € 1.183 | € 1.143 |
In onderstaande tabel staan de woonlasten (afvalstoffenheffing en rioolheffing) in 2023 voor meerpersoonshuishoudens met een huurwoning in de gemeente Heerde, ten opzichte van de landelijke tarieven. De woonlasten voor huurders zijn in 2023 in Heerde € 89,00 lager dan het landelijk gemiddelde. De reden hiervoor is dat de rioolheffing in Heerde van de eigenaar wordt geheven en niet van de gebruiker. In de provincie Gelderland zijn de woonlasten voor huurders gemiddeld € 376,00.
| Woonlasten huurder | Landelijk | Heerde | ||
| Laagste | Gemiddelde | Hoogste | ||
| Woonlasten huurder | € 35 | € 346 | € 750 | € 257 |
In onderstaande tabel staan de tarieven OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing voor meerpersoonshuishoudens voor 2023 in de Noord-Veluwse gemeenten.
| Belastingsoort | Elburg | Ermelo | Harderwijk | Hattem | Heerde | Nunspeet | Oldebroek |
Putten |
| OZB woningen | 0,0940% | 0,1373% | 0,0918% | 0,1205% | 0,1198% | 0,0929% | 0,1045% | 0,0591% |
| OZB niet-woningen | 0,3430% | 0,6303% | 0,4620% | 0,6064% | 0,5398% | 0,3670% | 0,5249% | 0,3409% |
| Afvalstoffenheffing | € 269 | € 217 | € 222 | € 256 | € 257 | € 231 | € 288 | € 185 |
| Rioolheffing | € 215 | € 220 | € 147 | € 233 | € 175 | € 132 | € 152 | € 219 |
Invordering
Voor de invordering van de gemeentelijke belastingen is de Leidraad Invordering Gemeentelijke Belastingen gemeente Heerde van toepassing. Deze leidraad is in samenwerking met de gemeenten Hattem en Oldebroek opgesteld. Het invorderingsbeleid is in alle drie gemeenten gelijk.
Het beleid van de gemeente is om eerst een herinnering te sturen voordat overgegaan wordt tot dwanginvordering. In 2023 verstuurden wij voor de invordering van verschuldigde belastingen 349 aanmaningen en 154 dwangbevelen.
Kwijtschelding
In de gemeente Heerde is het mogelijk kwijtschelding van belastingen aan te vragen voor de afvalstoffenheffing en de onroerendezaakbelastingen.
Huishoudens met een inkomen op minimumniveau komen mogelijk in aanmerking voor kwijtschelding van afvalstoffenheffing. We verlenen kwijtschelding bij een inkomen van 100 % of minder van de bijstandsnorm. Hierbij vindt een vermogenstoets plaats.
Van belastingplichtigen die het voorgaande jaar kwijtschelding hebben gekregen worden inkomen, vermogen en bezittingen door de Stichting Inlichtingenbureau opgevraagd bij de Belastingdienst, het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Op basis van die gegevens bepalen we of deze belastingplichtigen voor kwijtschelding in aanmerking komen. Een vragenformulier invullen is dan niet nodig.
Sinds 2012 kunnen ondernemers, die op bijstandsniveau leven, eveneens kwijtschelding aanvragen voor privé-belastingschulden. Bij het bepalen van het recht op kwijtschelding wordt getoetst aan wettelijke bepalingen uit de Invorderingswet 1990 en de eigen beleidsregels. Sinds 2019 toetst het GBLT de kwijtscheldingsaanvragen voor de gemeente Heerde. Burgers hoeven maar één aanvraag in te dienen, waarna zowel voor het waterschap als voor de gemeente het recht op kwijtschelding wordt getoetst.
In onderstaand overzicht staat het aantal in 2022 en 2023 ontvangen en gehonoreerde kwijtscheldingsverzoeken. Het exacte bedrag van de kwijtschelding is bij het opstellen van deze paragraaf nog niet bekend, omdat de aanslagen voor deze ledigingen namelijk pas eind januari 2024 opgelegd zijn.
| Belastingsoort | 2022 | 2023 | ||||
| Aantal ontvangen verzoeken | Aantal toegekende verzoeken | Totaalbedrag kwijtschelding | Aantal ontvangen verzoeken | Aantal toegekende verzoeken | Totaalbedrag kwijtschelding | |
| Afvalstoffenheffing | 226 | 141 | € 35.111 | 207 |
120 |
€ 29.678 |
| Onroerendezaakbelasting | 0 | 0 | € 0,00 | 0 | 0 | € 0,00 |
| Totaal | 226 | 141 | € 35.111 | 207 | 120 | € 29.678 |
Voor het jaar 2023 zijn er voor de afvalstoffenheffing 19 kwijtscheldingsverzoeken minder ontvangen dan voor het jaar 2022. Het aantal toegekende verzoeken is ten opzichte van 2022 gedaald.